Gdańsk to miejsce o specjalnym charakterze. Jego mieszkańcy od wieków kształtują swoją tożsamość i związek z miastem w bardzo specyficzny sposób. Nie chodzi tylko o miejsce urodzenia, bo dla wielu z nas lub wielu z naszych przodków związanie się z naszym miastem było kwestią wyboru. Wybór ten dotyczył nie tylko prozaicznych kwestii życiowych, ale również wartości, z którymi jako gdańszczanie się utożsamiamy. Pomimo tego, że II wojna światowa przerwała ciągłość generacyjną i obecnych mieszkańców Gdańska nie łączy z tymi sprzed wieków wspólne pochodzenie, to fenomenem jest, że u ludzi zamieszkujących w mieście nad Motławą powstaje podobna świadomość oparta o wartości, które były tu cenione zarówno w dawniej, jak i dziś.
Wartości te wyraża herbowe hasło Gdańska: Nec temere, nec timide, jak symbolika miejskiej architektury i sztuki, m. in. osiem alegorycznych rzeźb wieńczących Złotą Bramę (Pokój, Wolność, Szczęście, Sława, Zgoda, Sprawiedliwość, Pobożność, Rozwaga).
Tym wartościom poświęcimy 10 wykładów on-line publikowanych. Spojrzymy na nasze miasto z perspektywy nauk humanistycznych bazując na dorobku historii sztuki, historii czy socjologii, ale przede wszystkim spojrzymy na to miasto od okiem filozofa.
Pierwszy odcinek:
Nec temere, nec timide
– czyli skąd się wzięli gdańszczanie i jak ich poznać
Co było pierwsze Gdańsk czy gdańszczanie? I dlaczego w ogóle się nad tym zastanawiamy? Co zostawili nam dawni mieszkańcy tego miasta i jak to odkryć?
Między innymi od takich pytań rozpoczniemy podróż po Gdańsku, jakiego nie znacie.
Drugi odcinek:
Pokój
Czym są wartości i jak można je zrozumieć? Czy Gdańsk był oazą pokoju? Jaka może być cena pokoju i czy można kupić go na giełdzie? A może o pokoju wiedzieli najwięcej ci, którzy dużo wojowali? Zastanowimy się nad tym w kolejnym odcinku naszego cyklu.
Trzeci odcinek:
Sława
Dlaczego sława była ona ważna dla XVII-wiecznych gdańszczan? Czy byli pragnącymi rozgłosu pyszałkami? A może lubili się przechwalać?
Czy dziś jest ona równie istotna w mieście nad Motławą?
I czym w ogóle jest sława, że ludzie poświęcają jej tyle uwagi.
Czwarty odcinek:
Szczęście i Bogactwo
Pieniądze szczęścia nie dają, ale wszyscy starają się o nie bardziej niż o inne wartości. Czy to nie bogactwo uczyniło Gdańsk tak wyjątkowym miejscem? Czy gdańszczanie byli bogaci, a może tylko nowobogaccy? I co miało zarządzanie miastem wspólnego z uprawą roli? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w kolejnej części naszego cyklu.
Piąty odcinek cyklu:
Wolność
Gdańsk – miasto wolności. Taka opinia krąży o tym mieście. Czy słusznie? Sprawdzimy czy wolność rzeczywiście była i jest ważna dla gdańszczan. Przyjrzymy się również poglądom filozofów, które mogą stanowić dla nas inspirację do pielęgnowania tej wartości.
Szósty odcinek cyklu:
Zgoda
Czemu gdańska Zgoda jest półnaga? Czym zgoda różni się od pokoju? Czy zgoda to to samo, co kompromis i konsensus? Czy zgoda jest racjonalna?
Te i inne kwestie dotyczące rzeźb stojących na Złotej Bramie będziemy rozważać w kolejnym odcinku z serii Gdańsk i jego wartości.
Siódmy odcinek cyklu:
Sprawiedliwość
Czy gdańska maksyma Nec Temere, Nec Timide da się pogodzić z ideą sprawiedliwości wyrażoną w klasycznej formule Suum Cuique?
Czemu stojąca na szczycie Złotej Bramy rzeźba Sprawiedliwości nie ma przepaski na oczach?
I dlaczego walka o sprawiedliwość to dla gdańszczan chleb powszedni?
Ósmy odcinek cyklu:
Pobożność
Jakie przesłanie kryje rzeźba Pobożności, stojąca na szczycie Złotej Bramy w Gdańsku?
Czy oznacza ona tylko przywiązanie do religii, czy coś jeszcze?
Jak wyglądała pobożność gdańszczan na przestrzeni dziejów?
Dziewiąty odcinek cyklu:
Roztropność
Czy gdańszczanie są mądrzy po szkodzie czy raczej przed?
Czy mamy dziś czas na Roztropność i czy w ogóle jeszcze używamy takiego słowa?
Opowiadając o wypadkach z historii Gdańska w zestawieniu z myślami wielkich filozofów, Paweł Paniec przedstawi nam kolejną alegorię cnót ze Złotej Bramy.
Dziesiąty odcinek cyklu:
Co było, a co będzie?
Ostatnie spotkanie z cyklu “Gdańsk i jego wartości” – rzeźby stojące na Złotej Bramie to nie jedyne wyrazy wartości, jakie wyznają gdańszczanie, szukamy nowych przestrzeni – tych dawnych i całkiem nowych, w których mieszkańcy miasta wyrażają swoją tożsamość.
